Năm 2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 100/QĐ-TTg phê duyệt đề án triển khai áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc hay còn gọi là đề án 100.
Sau hơn 4 năm thực hiện, truy xuất nguồn gốc đã và đang trở thành xu hướng cho việc minh bạch chất lượng sản phẩm trên thị trường. Truy xuất nguồn gốc sản phẩm được nhiều doanh nghiệp quan tâm và đã tiến hành ứng dụng cho nhiều sản phẩm.
Tuy nhiên, việc triển khai áp dụng truy xuất nguồn gốc mới chỉ thành ”trend” áp dụng cho các sản phẩm nông sản, thực phẩm, còn việc áp dụng truy xuất nguồn gốc cho một số các sản phẩm như thuốc men, thực phẩm chức năng, trang thiết bị y tế, mỹ phẩm, lâm sản, thủy sản,..,vẫn chưa được các doanh nghiệp chú trọng triển khai và đồng bộ.
Có lẽ một phần bởi các doanh nghiệp và người tiêu dùng vẫn chưa thực sự nắm được ý nghĩa, bản chất của truy xuất nguồn gốc và các nhà sản xuất chưa tuân thủ quy trình, ngại ghi chép lưu lại quá trình sản xuất.
Bản chất truy xuất nguồn gốc là gì?
Truy xuất nguồn gốc là hoạt động giám sát, xác định một đơn vị sản phẩm hoặc dịch vụ qua từng công đoạn theo thời gian; địa điểm của quá trình sản xuất, chế biến, lưu trữ, bảo quản, vận chuyển, phân phối và kinh doanh (theo TCVN 12850:2019).
Ở đó, mỗi sản phẩm được truy xuất nguồn gốc sẽ được gán một mã số định danh duy nhất thông qua việc dán tem có mã QR code. Toàn bộ thông tin sản xuất và phân phối sản phẩm sẽ được ghi nhận đầy đủ trong hệ thống phần mềm và tích hợp lên con tem truy xuất.
Các con tem truy xuất nguồn gốc này sẽ được dán trên bao bì sản phẩm. Người tiêu dùng có thể sử dụng smartphone để thực hiện truy xuất nguồn gốc bằng các quét mã QR. Thông qua, người tiêu dùng có thể tìm hiểu thông tin sản phẩm, các giấy tờ chứng nhận doanh nghiệp và toàn bộ quá trình sản xuất – phân phối sản phẩm từ các khâu nhỏ nhất.
Cần triển khai mạnh mẽ truy xuất nguồn gốc đa ngành
Hiện nay, người tiêu dùng ngày càng khắt khe khi mua hàng hóa, họ thực sự quan tâm đến nguồn gốc chất lượng sản phẩm thay vì các yếu tố khác như trước đây. Không chỉ đối với nông sản, thực phẩm mà hầu hết các ngành hàng đều cần truy xuất nguồn gốc để người tiêu dùng có thể xác định xuất xứ hàng hóa và xác thực có phải là hàng chính hãng hay không,…
Đồng thời, giải pháp truy xuất nguồn gốc cũng là cách giúp các doanh nghiệp, nhà sản xuất tạo lợi thế cạnh tranh so với sản phẩm cùng loại trên thị trường.
Thông qua truy xuất nguồn gốc, doanh nghiệp có thể truyền tải được các thông tin về sản phẩm, hình ảnh, giấy tờ pháp lý và quá trình sản xuất đến người tiêu dùng. Trên cơ sở này, người tiêu dùng có thể an tâm lựa chọn sản phẩm của doanh nghiệp mà không sợ mua nhầm các sản phẩm giả, kém chất lượng. Nhờ đó, sẽ tin sản phẩm của doanh nghiệp về lâu dài.
Bên cạnh đó, thông qua truy xuất nguồn gốc doanh nghiệp tiếp nhận những góp ý của người tiêu dùng, sớm nhận biết, khắc phục và đáp ứng kịp thời nhu cầu của người tiêu dùng.
Ngoài ra, truy xuất nguồn gốc cũng là cách giúp doanh nghiệp cải tiến quy trình sản xuất tại các cơ sở một cách tốt hơn, đảm bảo sản phẩm được sản xuất theo quy trình rõ ràng, hoàn toàn có thể truy vết bất kì vấn đề tác nhân, sai sót ở công đoạn nào trong chuỗi cung ứng. Từ đó, tìm cách khắc phục nhanh chóng.
Một lý do khác mà việc triển khai truy xuất nguồn gốc đa ngành trở nên quan trọng đó là vấn đề xuất khẩu hàng hóa. Trong nhiều năm trở lại đây, thị trường nước ngoài, đặc biệt là các nước ở Châu Âu như: Mỹ, Anh, Đức hay Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc,…đã đưa ra các hàng rào kỹ thuật, yêu cầu truy xuất nguồn gốc thì doanh nghiệp mới có thể xuất khẩu hàng hóa vào các thị trường này. Không chỉ là các loại nông sản mà các sản phẩm như gỗ, máy móc, phụ tùng, đồ dệt may mặc, mỹ phẩm,….đều buộc phải minh bạch bằng truy xuất.
Chưa kể các yêu cầu về truy xuất rất khắt khe với nhiều tiêu chuẩn khác nhau áp dụng cho từng loại sản phẩm và khác nhau ở mỗi nước. Điều này là một rào cản rất lớn khiến các sản phẩm của Việt Nam nói chung không thể phát triển và mở rộng tại các thị trường quốc tế.
Có thể thấy, truy xuất nguồn gốc đa ngành nói chung là việc làm quan trọng đối với hầu hết các doanh nghiệp đang kinh doanh trên thị trường.
Dán tem truy xuất nguồn gốc: Giải pháp bảo vệ thương hiệu đa ngành
Chia sẻ về vấn đề bảo vệ thương hiệu thông qua tem truy xuất nguồn gốc sản phẩm, ông Nguyễn Viết Hồng- TGĐ Vina CHG – đơn vị chuyên tư vấn và cung cấp các giải pháp chống giả tại Việt Nam cho biết:
Tình trạng sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ thực sự là vấn đề đáng quan ngại đối với hầu hết các ngành hàng trên thị trường hiện nay. Sản phẩm kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái không chỉ khiến người tiêu dùng bất mãn mà còn giết chết thương hiệu nhanh chóng nếu không có cách ngăn chặn và khắc phục.
Do đó, để bảo vệ thương hiệu, cũng như ngăn chặn các hành vi sao chép, mạo danh nguồn gốc, các doanh nghiệp mọi ngành hàng đều nên ứng dụng tem truy xuất nguồn gốc cho sản phẩm trước khi ra thị trường và áp dụng càng sớm càng tốt.
Ông Hồng cũng cho biết thêm, hiện nay, nhiều doanh nghiệp cũng tìm hiểu và ứng dụng tem truy xuất nguồn gốc. Tuy nhiên, vì chưa thực sự nắm rõ bản chất truy xuất nguồn gốc cho nên các doanh nghiệp vẫn bị nhiều đơn vị in ấn thông thường qua mặt với các con tem gán mã QR mà không thực sự truy xuất được nguồn gốc sản phẩm hay xác thực hàng chính hãng.
Chia sẻ thêm về giải pháp truy xuất nguồn gốc mà Vina CHG đang hỗ trợ cho các doanh nghiệp, ông Hồng cho hay: Giải pháp tem truy xuất nguồn gốc QR code do Vina CHG sản xuất, được phát triển trên nền tảng số, tích hợp công nghệ chống hàng giả, ứng dụng phần mềm truy xuất nguồn gốc và công nghệ mã hóa QR Code, giúp truy xuất thông tin về nguồn gốc sản phẩm, đồng thời chống hàng giả bảo vệ thương hiệu, chống sao chép làm giả tem và sản phẩm.
Bên cạnh đó, tem truy xuất nguồn gốc có thể tích hợp thêm các phần mềm quản lý hàng hóa, quản lý kho, quản lý kênh phân phối,…Điều này giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí đồng thời tinh giảm được các khâu liên quan trong quá trình sản xuất. Đây cũng là cách làm đáp ứng xu hướng chuyển đổi số hiện nay cho các nhà sản xuất.
