Truy xuất nguồn gốc đã trở nên quan trọng trong thời đại công nghệ số, sự ra đời của phương pháp này góp phần giải quyết bài toán vấn nạn hàng giả, hàng kém chất lượng trên thị trường, hãy cùng tìm hiểu thêm về phương pháp thú vị này ngay bên dưới bạn nhé!
1. Truy xuất nguồn gốc là gì?
Truy xuất nguồn gốc trong tiếng anh là Traceability là một thuật ngữ mô tả khả năng theo dõi hàng hóa từ nguồn nguyên liệu đến nơi sản xuất, vận chuyển và tiêu thụ. Mục tiêu chính là xác định nơi sản xuất, ai sản xuất, sản xuất như thế nào và ai bán sản phẩm đó. Hệ thống sẽ ghi lại và theo dõi thông tin liên quan khi sản phẩm đến tay người tiêu dùng cuối cùng.
Năm 2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 100/QĐ-TTg phê duyệt đề án triển khai áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc hay còn gọi là đề án 100 tại Việt Nam.
Nhiều lĩnh vực của nền kinh tế sử dụng truy xuất bằng QR Code, đặc biệt là những lĩnh vực có chuỗi cung ứng phức tạp như nông sản, thực phẩm. Chúng ta cũng thấy giải pháp truy xuất được ứng dụng nhiều trong các ngành công nghiệp ô tô, dược phẩm, điện tử và mỹ phẩm.
Phạm vi và mức độ phức tạp của truy xuất nguồn gốc khác nhau giữa các lĩnh vực và thậm chí cả doanh nghiệp này sang doanh nghiệp khác. Không phải tất cả các hệ thống truy xuất đều được tạo ra như nhau.
2. Tại sao truy xuất nguồn gốc lại quan trọng?
Truy xuất nguồn gốc hiện nay đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với hầu hết các ngành hàng. Truy xuất là bằng chứng chứng minh chất lượng sản phẩm, giúp tăng khả năng cạnh trạnh tại thị trường trong nước.
Đồng thời, chúng cũng là tấm vé thông hành để các doanh nghiệp có thể xuất khẩu hàng hóa đi nước ngoài. Là cầu nối giúp hàng việt gia nhập và cạnh tranh trên đấu trường quốc tế.
Đặc biệt đối với các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng thực phẩm, nông sản, tem truy xuất nguồn gốc là yếu tố bắt buộc để đảm bảo rằng sản phẩm của họ an toàn để tiêu dùng.
Kiểm soát sản phẩm bằng việc truy xuất giúp giảm hư hỏng, nhiễm bẩn và giảm nguy cơ bệnh tật do thực phẩm gây ra.
Nếu không có truy xuất, một số thực phẩm không an toàn lọt qua hệ thống và đến tay người tiêu dùng. Như vậy, hàng loạt rủi ro sẽ xảy ra đối với người tiêu dùng và cả doanh nghiệp.
Nó có thể khiến doanh nghiệp gặp rắc rối lớn, mất uy tín thương hiệu, thậm chí buộc đóng cửa.
3. Cách truy xuất nguồn gốc hoạt động
Về cơ chế hoạt động thì phương thức truy xuất sẽ gồm 3 phần chính: Thu thập, lưu trữ và chia sẻ thông tin.
Bước 1: Thu thập dữ liệu
Trong quá trình truy xuất nguồn gốc thì đây là bước đầu tiên để có thể thu thập thông tin từng bước một trong chuỗi cung ứng, đi từ nguyên liệu ban đầu cho đến sản phẩm đầu cuối.
Mỗi thông tin về quá trình này sẽ được ghi lại và lưu lại để sử dụng sau này.
Bước 2: Lưu trữ và quản lý thông tin
Sau khi thu thập, thông tin cần được lưu trữ một cách an toàn và quản lý dễ dàng hiệu quả. Các hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu tiên tiến được sử dụng để đảm bảo tính toàn vẹn và bảo mật của thông tin.
Bước 3: Truyền tải thông tin đến người dùng
Sau cùng, thông tin sẽ được chia sẻ đến các bên liên quan, bao gồm cả người dùng một cách nhanh chóng thông qua các phương pháp truy xuất hiện đại, lúc này người tiêu dùng chỉ cần sử dụng điện thoại thông minh hoặc truy cập vào các trang web là có thể truy xuất được thông tin sản phẩm rồi.
4. Các phương pháp truy xuất nguồn gốc hiện đại
Hệ thống mã vạch và QR Code
Mã vạch và QR Code là những phương pháp đơn giản và phổ biến nhất dùng để truy xuất nguồn gốc sản phẩm, chúng cho phép người dùng dễ dàng quét mã bằng ứng dụng di động để nhận những thông tin chi tiết về sản phẩm.
RFID (Radio Frequency Identification)
RFID là công nghệ sử dụng sóng Radio để nhằm theo dõi và quản lý thông tin sản phẩm. Đây là một giải pháp hiện đại hơn so với mã vạch, cho phép truy xuất từ xa và trong thời gian thực.
Blockchain
Nhiều người hẳn đã nghe nhiều đến công nghệ này, đây là một công nghệ tiên tiến hiện đại cho phép lưu trữ dữ liệu một cách an toàn, minh bạch và không thể bị thay đổi. Khi áp dụng Blockchain vào việc truy xuất sẽ đảm bảo được sự chính xác và minh bạch tuyệt đối.
Một số ngành đã ứng dụng có thể kể đến như lĩnh vực kim cương, thực phẩm hữu cơ và dược phẩm, tuy nhiên số lượng chỉ dừng ở mức ít và chưa được ứng dụng rộng rãi.
5. Lợi ích của truy xuất nguồn gốc
Hãy cùng điểm qua những lợi ích của phương pháp này ngay bên dưới:
5.1. Cung cấp thông tin, minh bạch chất lượng sản phẩm
Truy xuất nguồn gốc sẽ cung cấp dữ liệu đầy đủ thông tin về sản phẩm một cách nhanh chóng và rõ ràng, các công đoạn trong quá trình sản xuất sẽ được minh bạch công khai với tất cả mọi người.
5.2. Giúp theo dõi và truy tìm nguồn gốc sản phẩm
Theo dõi và truy xuất nguồn gốc là rất quan trọng đối với các doanh nghiệp hoạt động trong ngành công nghiệp thực phẩm và sản xuất nông sản.
Nó cho phép họ theo dõi chuyển động của sản phẩm thực phẩm và thành phần của chúng thông qua tất cả các bước của chuỗi cung ứng.
Việc theo dõi, kiểm soát đầy đủ quá trình hình hành sản phẩm từ khâu đầu tiên đến khâu cuối cùng sẽ giúp doanh nghiệp nhanh chóng phát hiện các vấn đề xảy ra và xử lý kịp thời, tránh được các thiệt hại lớn và những hệ lụy về sau.
Bên cạnh đó, nhờ khả năng theo dõi, ghi nhật kí thường xuyên, truy xuất nguồn gốc sản phẩm cũng đem lại nhiều lợi ích khác bao gồm như:
- Phát hiện các nguồn gây lãng phí trong chuỗi cung ứng thực phẩm
- Đảm bảo rằng các chứng nhận an toàn về thực phẩm được cấp là hợp pháp, đạt chuẩn
- Giảm nguy cơ hư hỏng thực phẩm quá hạn trước khi đến tay người tiêu dùng cuối cùng
- Cắt giảm việc thu hồi thực phẩm do ô nhiễm
- Đảm bảo người tiêu dùng cuối cùng đang mua sản phẩm chính gốc và không phải hàng giả
5.3. Giúp ngăn chặn các loại hàng hóa giả mạo
Hiện nay, rất nhiều loại sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, kém chất lượng nhưng lại đội lốt và giả mạo hàng Việt cũng như các thương hiệu nổi tiếng 1 cách công khai.
Truy xuất nguồn gốc giúp ngăn chặn các nỗ lực giả mạo thực phẩm, nông sản cũng như các mặt hàng khác một cách hiệu quả.
Các đối tượng xấu sẽ rất khó để sao chép hệ thống truy xuất thông tin nhờ độ bảo mật cao, cũng như quy trình sản xuất được cập nhật liệt tục.
Đặc biệt, mỗi sản phẩm sẽ có 1 mã định danh duy nhất, do đó, việc sao chép sẽ nhanh chóng bị phát hiện ngay.
5.4. Truy xuất nguồn gốc giúp người tiêu dùng chọn mua hàng chất lượng
Về phía người tiêu dùng, đây là giải pháp kiểm tra chất lượng sản phẩm hiệu quả, nhanh gọn. Khi chủ động truy xuất bằng chính mã QR code trên mỗi sản phẩm thông qua hệ thống thông tin hiện đại. Nhờ đó, người tiêu dùng yên tâm mua sắm và có lòng tin vào các doanh nghiệp nhiều hơn.
6. Ứng dụng của truy xuất nguồn gốc trong các ngành
Truy xuất nguồn gốc đang được ứng dụng rộng rãi ở nhiều lĩnh vực khác nhau có thể kể đến:
6.1. Ngành thực phẩm và nông nghiệp
Trong lĩnh vực này, việc truy xuất giúp đảm bảo an toàn thực phẩm, quản lý chất lượng và xây dựng niềm tin đối với người tiêu dùng.
Cụ thể, người tiêu dùng có thể biết được nơi xuất xứ của một quả cam, phương pháp canh tác được sử dụng và quá trình vận chuyển của nó, một trong những cách làm đang được áp dụng tại Việt Nam đó là sử dụng tem truy xuất nguồn gốc nông sản.
6.2. Ngành dược phẩm và y tế
Khi áp dụng truy xuất vào lĩnh vực này sẽ giúp hạn chế các vận nạn liên quan đến hàng giả, cụ thể là thuốc giả, từ đó giúp đảm bảo tính an toàn của thuốc và các thiết bị y tế.
Ngoài ra, việc ứng dụng truy xuất vào lĩnh vực y tế có thể giúp hỗ trợ thu hồi sản phẩm một cách nhanh chóng.
6.3. Ngành công nghiệp sản xuất
Đối với lĩnh vực này, việc truy xuất sẽ tối ưu hóa quy trình, quản lý chất lượng và quan trọng là có thể ứng dụng để bảo hành sản phẩm.
Một điều khác là khi sử dụng truy xuất trong ngành công nghiệp sản xuất sẽ giúp chứng minh việc tuân thủ các tiêu chuẩn và quy định.
6.4. Ngành Logistics và vận tải
Trong lĩnh vực này, việc truy xuất sẽ giúp theo dõi hàng hóa trong quá trình vận chuyển, từ đó giúp tối ưu hóa tuyến đường và cải thiện dịch vụ một cách hiệu quả.
7. Thủ tục và quy trình thực hiện truy xuất nguồn gốc
Là đơn vị đã được nhà nước cấp phép và có 13 năm kinh nghiệm trong linh vực cung cấp các giải pháp chống giả như tem chống giả, tem truy xuất nguồn gốc, Vina CHG đã chỉ ra các thủ tục cũng như quy trình thực hiện như sau:
7.1. Hồ sơ đăng ký bao gồm:
Theo quy định tại Điều 20 Nghị định số 60/2014/NĐ-CP, để đăng ký in tem truy xuất nguồn gốc, doanh nghiệp phải có các loại giấy tờ sau:
- Giấy phép đăng ký kinh doanh.
- Giấy đăng ký nhãn hiệu hàng hóa.
- Giấy ủy quyền in tem chống giả (nếu có)
- Những giấy tờ liên quan khác (nếu có)
7.2. Quy trình đăng ký
Để xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm, nhà cung cấp giải pháp sẽ tiến hành theo quy trình gồm 6 bước sau:
Bước 1: Khảo sát
Khảo sát về quy mô sản xuất sản phẩm từ khâu mua nguyên vật liệu cho đến nơi chế biến, vận chuyển và khi sản phẩm hoàn thiện ra thị trường. Nhà cung cấp giải pháp sẽ theo dõi sát sao từng quá trình, công đoạn để hình thành sản phẩm để đảm bảo những thông tin cung cấp tới khách hàng được chính xác và cụ thể nhất.
Bước 2: Tiến hành lên quy trình truy xuất sản phẩm
Tiến hành lên quy trình truy xuất nguồn gốc nguyên liệu nhằm đáp ứng đặc trưng của từng ngành nghề và phù hợp với quy trình hoạt động cũng như các quy chuẩn của doanh nghiệp. Đảm bảo khi truy xuất, người tiêu dùng sẽ biết được từng công đoạn, từng thời điểm của quá trình hình thành, chế biến và phân phối.
Bước 3: Xây dựng biểu mẫu truy xuất
Giúp doanh nghiệp, hộ kinh doanh chủ động nhập thông tin sản xuất, nguyên liệu vật liệu sản xuất, chế biến và bảo quản sản phẩm… Dựa vào biểu mẫu này, nhà cung cấp giải pháp sẽ xây dựng sao cho phù hợp với đặc thù của sản phẩm.
Bước 4: Thiết lập hệ thống phần mềm
Theo đúng yêu cầu của mỗi doanh nghiệp, hộ kinh doanh để người dùng dễ thực hiện cũng như thể hiện đầy đủ thông tin mà doanh nghiệp muốn gửi tới khách hàng.
Bước 5: Đào tạo sử dụng hệ thống phần mềm
Doanh nghiệp, người dùng sẽ được hướng dẫn, đào tạo sử dụng hệ thống phần mềm để có thể dễ dàng tiếp cận cũng như sử dụng.
Bước 6: Triển khai áp dụng truy xuất nguồn gốc thực tế
Khách hàng tiến hành truy xuất thông qua hệ thống phần mềm đã xây dựng. Trong quá trình sử dụng, người dùng sẽ liên hệ trực tiếp với tư vấn viên để được tư vấn, hỗ trợ kịp thời.
8. Xu hướng công nghệ tương lai của truy xuất nguồn gốc
Công nghệ đang ngày càng phát triển với nhiều xu hướng mới có thể kể đến như:
Công nghệ Blockchain
Đây được xem là một giải pháp đầy hứa hẹn cho lĩnh vực truy xuất nguồn gốc, với sự bất biến và tính minh bạch, có thể đảm bảo tính toàn vẹn dữ liệu và tăng cường niềm tin của người tiêu dùng trong chuỗi cung ứng.
Xu hướng IoT (Internet of Things)
Các thiết bị IoT (Internet vạn vật) như cảm biến thông minh đang được sử dụng để thu thập dữ liệu tự động và theo thời gian thực, từ đó cải thiện đáng kể độ chính xác và hiệu quả của hệ thống truy xuất.
Trí tuệ nhân tạo và máy học trong truy xuất
Các công nghệ AI và máy học (machine learning) đang được áp dụng để phân tích lượng dữ liệu lớn của hệ thống truy xuất nhằm dự đoán xu hướng, phát hiện những bất thường và tối ưu hóa chuỗi cung ứng.
9. Những câu hỏi liên quan đến truy xuất nguồn gốc
Truy xuất nguồn gốc có bao nhiêu cấp độ chính?
Có 3 cấp độ chính gồm: Thông tin về nhà cung cấp, truy xuất nguồn gốc sản phẩm và truy xuất nguồn gốc nguyên liệu.
Truy xuất nguồn gốc có phải là một phần của HACCP không?
Có, truy xuất nguồn gốc là một phần không thể thiếu của hệ thống HACCP, nó giúp giám sát và xác định các vấn đề trong chuỗi cung ứng.
Sự khác biệt giữa truy xuất nguồn gốc và nhận dạng sản phẩm là gì?
Bạn nhận dạng một sản phẩm bằng cách dán thẻ, nhãn hoặc dấu hiệu cố định khác, còn đối với truy xuất có thể giúp tìm ra tất cả thông tin về những gì đã tạo nên sản phẩm.
Ai là người chịu trách nhiệm trong việc truy xuất nguồn gốc thực phẩm?
Người kinh doanh thực phẩm sẽ là người chịu trách nhiệm chính.
Sự khác biệt giữa truy xuất nguồn gốc và thu hồi sản phẩm?
Truy xuất nguồn gốc giúp kiểm soát các mối nguy trong sản phẩm, cung cấp thông tin đáng tin cậy và đảm bảo tính xác thực của sản phẩm, còn thu hồi nghĩa là một hành động loại bỏ sản phẩm khỏi thị trường ở bất kỳ giải đoạn nào của chuỗi cung ứng, bao gồm luôn giai đoạn mà người tiêu dùng đã sở hữu sản phẩm đó.
Trên đây là những chia sẻ về truy xuất nguồn gốc mà đơn vị Vina CHG vừa gửi đến bạn, hy vọng với những thông tin trên có thể giải đáp được những thắc mắc mà bạn đang gặp phải, nếu có bất kỳ thắc mắc nào cần hỗ trợ thì hãy liên hệ với chúng tôi qua số Hotline để được tư vấn miễn phí.
Bài viết liên quan: